بررسی رفتار غربالگری ماموگرافی بر اساس مدل مراحـل تغییر در زنان بالای ۴۰ سال شهر اصفهان: یک مطالعه ی مبتنی بر جمعیت

زمینه و هدف: سرطان پستان، شایع ترین نوع سرطان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در بین زنان در سراسر جهان است. ماموگرافی حساس ترین و اختصاصی ترین آزمونی است که برای تشخیص زودرس سرطان پستان استفاده می شود. رفتار غربالگری ماموگرافی از جمله رفتارهایی است که بررسی اولیه در مورد مراحل تغییر آن می تواند در طراحی مداخلات مناسب و موثر برای انجام و تداوم رفتار غربالگری ماموگرافی مورد استفاده گیرد. لذا، این مطالعه با هدف تعیین مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی در زنان بالای 40 سال شهر اصفهان انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مبتنی بر جمعیت (population-based)، تعداد 384 نفر از زنان بالای 40 سال شهر اصفهان به روش نمونه گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. برای تعیین مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی از پرسشنامه ی مراحل تغییر راکووسکی (rakoweski) استفاده شد. براساس این پرسشنامه افراد در مراحل مختلف تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی شامل مرحله پیش تفکر، تفکر، عمل، نگهداری و برگشت طبقه بندی می شوند. جمع آوری اطلاعات به صورت مصاحبه تلفنی انجام شد. داده ها ضمن ارایه ی آمار توصیفی به وسیله آزمون های آماری کای اسکوئر و آنالیز واریانس (anova) در سطح معنی داری 05/0= α مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: میانگین سنی زنان مورد مطالعه 22/8 ± 24/52 سال بود. از نظر توزیع افراد در هر کدام از مراحل تغییر، نتایج مطالعه نشان داد که 2/36، 1/21، 2/4، 2/6 و 3/32 درصد به ترتیب در مرحله پیش تفکر، تفکر، عمل ، نگهداری و برگشت رفتار غربالگری ماموگرافی بودند. نتایج آزمون های آماری نشان داد که متغیرهای سن (0001/0 p<)، سطح تحصیلات (009/0 p=)، وضعیت تاهل (011/0 p=)، بیمه (025/0 p=) و میزان درآمد (021/0 p=) با مراحل تغییر رفتار غربالگری ماموگرافی از لحاظ آماری ارتباط معنی داری داشتند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اکثریت افراد مورد مطالعه در مرحله ی پیش تفکر و تفکر بودند و درصد کمی از زنان در مرحله عمل و نگهداری بودند. بنابراین انجام مداخلات آموزشی مبتنی بر مراحل تغییر به منظور ارتقای رفتار غربالگری ماموگرافی ضروری به نظر می رسد.